در قلمرو بازی‌های کلاسیک، System Shock جایگاه قابل احترامی دارد؛ عنوانی که المان‌های علمی-تخیلی را با عناصر ژانر ترس و وحشت ترکیب کرده و با گیم‌پلی پیچیده حسابی در زمان خود غوغا کرده بود. هدف از بازسازی 2023 (سیستم شاک) این است که جانی تازه به این عنوان نمادین ببخشد و هم برای طرفداران نوستالژیک و هم برای تازه‌واردها جذاب باشد. یک بار دیگر به ایستگاه سیتادل وارد، و در آن دنیای پر التهاب و رازآلود غوطه‌ور می‌شویم؛ پر واضح است که این بازسازی ترکیبی از نوآوری و خاطره‌سازی است. و این مورد را بررسی می‌کنیم که چگونه بازسازی دو هزار و بیست و سه‌ای سیستم شاک، در چشم‌انداز بازی های امروزی نمود پیدا می‌کند. همراه کریتیک‌لنز باشید.

«شوک کهولت سن»

این نقد و بررسی بر اساس نسخه‌ مخصوص منتقدین، و پس از 10 ساعت تجربه‌ بازی در پلتفرم PS5 انجام شده است.

 همانطور که در مقدمه ذکر کردم، بازی System Shock یک کلاسیک مورد احترام دهه 90، در سال 2023 دوباره متولد شده و گیمرهای نسل جدید را دعوت می‌کند تا این دنیای علمی تخیلی و دلخراش را تجربه کنند. هدف این بازسازی این است که در عین برخی مدرن سازی‌های عناصر کلیدی، جوهره اصلی نسخه اصلی بازی را به تصویر بکشد. تیراندازی اول شخص Looking Glass Studios علی‌رغم تمام شایستگی‌ها، سن و سال و قدیمی بودن خود را در بسیاری از جنبه‌هایش نشان می‌دهد؛ اما شک ندارم که تجربه‌ای جذاب برای علاقمندان به این ژانر خواهد بود.

هکر در مقابل حاکم خودکامه

System Shock داستان دلخراش و تراژیک هکری را دنبال می کند که وظیفه دارد AI SHODAN، حاکم مستبد سیتادل را متوقف کند. کسی که کنترل این ایستگاه فضایی (سیتادل) را به دست گرفته و ساکنان آن را به موجوداتی وحشتناک تبدیل کرده است. بازی از طریق مجموعه‌ای از اتفاقات هیجان‌انگیز شروع می‌شود و با پیشروی انگیزه‌های پیچیده SHODAN و رازهای تاریک این ایستگاه را آشکار می‌کند. این قصه جذاب از طریق گزارشات و فایل‌های صوتی مختلف که در گوشه و کنار دنیای بازی قرار گرفته، رفته‌رفته به مخاطب خورانده می‌شود؛ شخصیت اصلی بلزی، همان‌طور که گفته شد یک هکر صامت است که در ابتدا جنسیت او را انتخاب خواهید کرد، اما همانند بسیاری از شخصیت‌های صامت نمادین دیگر، بسیار مرموز و خفن ظاهر می شود که این، نتیجه پرداخت قدرتمند شخصیت و توالی درست اتفاقات در سیستم شاک است. SHODAN، یک آنتاگونیست نمادین است و پتانسیل هوش مصنوعی شرور را به بهترین نحو به تصویر می‌کشد. این بازسازی، عمق شخصیت‌پردازی را نیز افزایش داده و لایه‌هایی را به SHODAN و نیروهایش اضافه می‌کند. دیالوگ‌های جدید و چند کات‌سین تازه به این امر کمک شایانی کرده است.

در مورد پایان‌ بازی نیز (بدون اسپویل) اندکی نسبت به بازی اصل تغییر پیدا کرده که می تواند یک دلیل آن تمایل «لوکینگ گلس استودیوز» برای ساخت دنباله این عنوان باشد.

به طور کلی می‌توان گفت داستان سیستم شوک، در امروز همچنان قانع‌کننده است، موضوعاتی همچون کاوش بشر در ایستگاه‌های فضایی، هوش مصنوعی و خطرات احتمالی آن و موجودات بیگانه، موضوعاتی هستند که مختص به زمان نبوده و نیستند؛ بلکه تا به امروز نیز جزء دغدغه‌های بشر به شمار می‌روند. اتمسفر و عمق روایت خاص قصه System Shock حس ترسی زیرپوستی را ایجاد می‌کند که به خوبی در چشم مخاطب مدرن طنین‌انداز می‌شود. با این حال، برخی از بازیکنان ممکن است این عناصر قصه‌گویی و نحوه و سرعت (Pacing) روایت را در سیستم شاک تا حدی قدیمی بدانند؛ زیرا داستان‌سرایی در عناوین روز به طور قابل توجهی تکامل یافته است. نحوه ارائه داستان _از طریق گزارش‌های صوتی و داستان‌سرایی محیطی و تعاملی_ در مقایسه با روایت‌های این دوره و زمان که اغلب بر تکنیک‌های داستان‌گویی پویاتر همراه با کات‌سین و ست‌پیس‌های بیشتر استوار هستند، کمتر احساس می‌شود.

ابزار کهنه

از همان لحظه اول ورود به بازی، یک احساس کهنگی و کلاسیک بودن بر شما غلبه می‌کند و با پیشروی در بازی بیشتر به آن پی خواهید برد. گرچه بسیار تلاش شده تا آن عنوان کلاسیک مربوط به قرن گذشته، برای عصر معاصر بازسازی و بهینه‌سازی شود، اما بنا به دلایلی چون بودجه و زمان محدود و اِشِل کوچک این پروژه بیرون زدگی‌هایش خودنمایی می‌کند که در ادامه آنها را برخواهیم شمرد.

کنترل ها و رابط کاربری در نسخه بازسازی به طور قابل توجهی به روز شده است تا تجربه بازیکنان را بهبود ببخشد. مکانیزم‌های حرکتی اکنون سیال‌تر از قبل است، و رابط کاربری بصری‌تر و گرافیکی‌تر شده است و به بازیکنان اجازه می‌دهد تا منوها و Inventory را به راحتی مرور کنند. این مدرن‌سازی برای جذب بازیکنان جدید و در عین حال حفظ پیچیدگی اصلی ضروری است. هرچند کنترل و استفاده از آیتم‌ها برای نسخه‌های کنسولی (PS5) اندکی نامانوس است و چیدمان آن‌ها در System Shock 2023 شبیه عناوین روز نیست و زمان می‌برد تا به آن عادت کنید.

نبردها (به طور کلی سیستم مبارزات) در بازی System Shock در مقایسه با نسخه اصلی پویاتر و جذاب‌تر شده است. بازیکنان می‌توانند از سلاح‌های مختلفی استفاده کنند؛ از سلاح‌های گرم گرفته تا سلاح‌های سردی چون آچار لوله‌کشی و لوله‌های بلند و غیره، که هر کدام مکانیک‌های متفاوتی دارند. هوش مصنوعی به طرز چشمگیری بهبود یافته و رویارویی با دشمن اکنون چالش برانگیزتر و هیجان‌انگیزتر شده است. اما به دلیل انیمیشن‌ها و به خصوص طراحی‌‌ کهنه دشمنان حس لوکس بودن و جذابیت بصری موردنظر را ندارد. مخفی کاری نقش مهمی در گیم‌پلی سیستم شاک 2023 ایفا می‌کند و به بازیکنان اجازه می‌دهد از رویارویی با تمامی دشمنان اجتناب کنند، یا به طور استراتژیک و با برنامه‌ریزی به دشمنان نزدیک شوند. در این نسخه مکانیک‌های مخفیانه بیشتری نسبت به نسخه اصلی در اختیارتان قرار گرفته است، مانند قایم شدن پشت اشیا که به طور کلی بازی را متنوع‌تر از قبل کرده است. اندکی ضعف در هوش مصنوعی و رفتارهای عجیب و غریب برخی از دشمنان در مورادی، آن تجربه یکپارچه و تر و تمیز مورد نظر را در اختیارتان قرار نمی‌دهد.

در عناوین Immersive sim، کاوش و سیستم مسیریابی یک جنبه اصلی به شمار می‌رود. باید به گونه‌ای باشد تا بازیکن تشویق شود به گوشه و کنار بازی سر بزند، و اسرار مختلف (سیتادل) را کشف کند. برای این هدف، یک سیستم پاداشِ خوب ضروری است که سیستم شاک، در این زمینه بسیار عقب است. طراحی محیط پیچیده و حالت نیمه-مترویدوانیایی دارد؛ پر از مناطق پنهان و اسرار گوناگون است اما، فقدان یک سیستم نقشه مدرن اغلب اوقات می‌تواند منجر به سردرگمی شود و پیشروی و مسیریابی را دست و پا گیر کرده است.

سیستم مدیریت منابع و موجودی در سیستم شاک 2023 اصلاح شده است و امکان مدیریت آسان‌تر اقلام را فراهم آورده است. بازیکنان همچنان باید محدودیت منابع را مدیریت کنند، چرا که مثل نقل و نبات در اختیارتان قرار نمی‌گیرد. Inventory کوچک یکی از نقاط منفی بازی در این زماینه است. زیرا تعداد آیتم‌هایی که در بازی قادر خواهید بود با آنها اینترکشن داشته باشید و بردارید بسیار زیاد است و خیلی زود، اینونتوری کوچک بازی خودش را نشان می‌دهد.

پازل‌ها به طور هوشمندانه‌ای در گیم‌پلی بازی ادغام شده است و بازیکنان را به چالش می‌کشد. نسخه Remake، پیچیدگی‌های پازل بازی اصلی را به طور کامل حفظ کرده و دست نخورده باقی مانده است. و در عین حال چالش‌های جدیدی را ارائه داده که با سر و ریخت جدید بازی همخوانی داشته باشد.

Progression سیستم بازی نیز به همان دلایلی که اشاره شد (اینونتوری کوچک) کمی دچار ضعف است و در مقایسه با عناوین روز کهولت و چین و چروک‌هایش را نشان می‌دهد. از لحاظ درجه سختی تنظیمات دشواری چندگانه‌ای با توجه ترجیحات مختلف بازیکن، برای تمامی المان‌های بازی از جمله کمبت، پازل‌ها و سیستم رهیابی در نظر گرفته شده که بسیار جای تحسین دارد.

به طور کلی، در حالی که مکانیزم‌های گیم‌پلی بازسازی System Shock با موفقیت تجربه بازی کردن این عنوان را مدرن و امروزی کرده اند، اما همچنان عناصری را حفظ می‌کنند که میراث اصلی را منعکس کند. این تعادل باعث ایجاد یک تجربه جذاب اما گاها خسته‌کننده و عموما کهنه و فرسوده به چشم می‌آید، به ویژه برای بازیکنانی که به گیم‌پلی مدرن و ساده‌تر عادت دارند.

چین و چروک

گرافیک و فضاسازی در بازسازی سیستم شاک به طور قابل توجهی فضای وَهم آلود سیتادل استیشن را حفظ کرده و تا حدی ارتقا داده است. بافت‌ها به‌روزرسانی شده‌اند و سطحی از جزئیات را ارائه می‌دهند که بازیکنان را در محیط بازی کاملا غوطه‌ور می‌کند. اگرچه برخی مناطق هنوز هم محدودیت‌های نسخه اصلی را (مانند اندازه و وسعت و متریال برخی بافت‌ها و مدل‌سازی‌ها) نشان می‌دهند. مدل‌سازی شخصیت‌ها بد نیستند اما دو نکته دارد، اول. دودست است؛ برخی بسیار خوب و برخی دیگر از دشمنان واقعا قدیمی و اسقاط! و دوم. انیمیشن‌ها علی‌رغم بهبودهای مختصر اما هرگز یک تجربه مدرن و امروزی را منعکس نمی‌کند.

افکت‌های نور نقش مهمی در شکل دادن به حال و هوای بازی ایفا می‌کند؛ سایه‌زنی ها نیز دقیق و زیبا هستند و مشکلی از این بابت وجود ندارد، به خصوص در زمینه زیباشناسی فضاسازی فوق‌العاده‌ای را فراهم آورده است، اما در مقایسه با عناوین پرهزینه معاصر، به طور کامل سن و سالش را نشان می‌دهد. برخی از مشکلات عملکرد (پرفورمنس)، مانند افت نرخ فریم یا پاپ‌های (ظاهر شدن ناگهانی) بافت و اشیاء نیز به همین امر دامن زده است. ویژگی‌هایی مانند فیزیک واقع‌گرایانه، جلوه‌های ذرات پیشرفته، و محیط‌های جهان باز یکپارچه در System Shock دیده نمی‌شود، و به وضوح نشان می‌دهند که این محصول متعلق به یک دوره متفاوت تاریخ است.

از ته چاه، قدرتمند!

طراحی صدا در System Shock نقش اساسی در فضاسازی بازی ایفا می‌کند. موسیقی متن و عناصر محیطی به طرز ماهرانه‌ای ساخته شده است و ملودی‌های ناراحت‌کننده را با صداهای محیطی وَهم‌انگیز ترکیب می‌کند که حس و سطح تنش را در سراسر ایستگاه سیتادل تقویت کرده است. لحظه‌های سکوت به طرز استادانه‌ای برای ایجاد تعلیق استفاده شده و باعث می‌شود که هر خش و زمزمه‌ای قابل توجه و معنادار باشد.

جلوه‌های صوتی نیز نقطه قوت سیستم شاک (2023) هستند؛ زیرا صداهای سلاح، صحبت کردن دشمنان و صداهای محیطی در ایجاد حس ترس نقش دارند. استفاده از صداپیشگی به تعاملات شخصیت‌ها عمق بخشیده است و به انتقال روایت کمک می‌کند، به خصوص با حضور SHODAN.