ایده جهان‌های پساآخرالازمانی نابود شده توسط جنگ هسته‌ای و آلودگی‌های ناشی از آن، همواره از جذاب‌ترین موضوعات برای داستان‌هایی دربرگیرنده در عناوین مختلف بوده است. یکی از مجموعه‌های کمتر شناخته شده  در این ژانر، سری Chernobylite است. نسخه اول این مجموعه در سال ۲۰۲۱ عرضه شد و تا به امروز با ارائه محتوای جدید، توسط سازندگان پشتیبانی می‌شود. به تازگی نیز نسخه دسترسی زودهنگام دنباله نسخه اول، تحت عنوان Chernobylite 2: Exclusion Zone توسط استودیو The Farm 51 عرضه شده و بار دیگر مخاطبان را به دل یکی از مرموزترین و آلوده‌ترین مناطق جهان یعنی منطقه ممنوعه چرنوبیل می‌برد. پس از موفقیت نسبی نسخه اول، انتظارات از دنباله آن بالا است. سازندگان وعده دنیایی وسیع‌تر، تصمیم‌گیری‌های مهم‌تر، گیم‌پلی عمیق‌تر و داستانی احساسی‌تر را داده بودند. اما آیا این وعده‌ها در نسخه فعلی عملی شده‌اند یا با عنوانی روبرو هستیم که در همان محدوده قبلی گیر کرده؟ در ادامه، با کریتیک‌لنز همراه باشید.

سقوط در منطقه ممنوعه

این نقد و بررسی بر اساس نسخه مخصوص منتقدین و پس از حدود ۳۰ ساعت تجربه روی پلتفرم PC انجام شده است.

بُعد‌های رادیو‌اکتیو فضا و زمان

داستان Chernobylite 2 بار دیگر با محوریت شخصیت Cole Grey دنبال می‌شود، یک Planewalker که به دنبال همسر و فرزند ناپدید شده‌اش، در میان هرج و مرج پساآخرالزمانی چرنوبیل و بعد‌های مختلف فضا و زمان می‌گردد. در این عنوان، Planewalker ها افرادی هستند که در بعد‌های مختلف فضا، به جمع آوری طلای سبز، ماده‌ای به نام چرنوبیلایت می‌گردند. اما این بار روایت سعی می‌کند فراتر از جستجوی شخصی برود و به ابعاد علمی، سیاسی و حتی فلسفی فاجعه نیز بپردازد. در نگاه اول، این گستره موضوعی نوید یک تجربه روایی غنی را می‌دهد، اما متأسفانه اجرا و نتیجه، در حد این پتانسیل نیست.

به واسطه روایت غیر خطی این عنوان و امکان پیش‌برد داستان به ترتیب دلخواه بازیکن، روایت بازی دچار پراکندگی شدید شده است. در حالی که خط اصلی داستان جذاب آغاز می‌شود، به سرعت وارد شاخه‌هایی می‌شود که یا ناقص باقی می‌مانند یا عمق کافی ندارند. شخصیت‌ها یکی پس از دیگری معرفی می‌شوند، اما فرصت کافی برای شکل‌گیری پیوند احساسی یا انگیزه‌سازی برای مخاطب با شخصیت‌ها وجود ندارد. مثلا شخصیت‌هایی که ادعای داشتن گذشته‌های پیچیده دارند، تنها از طریق دیالوگ‌‌هایی سطحی معرفی می‌شوند و پس از چند ماموریت کم‌رنگ یا حذف می‌شوند.

ایده وجود ماده “چرنوبیلایت” به‌عنوان عنصری فراطبیعی و تغییر‌دهنده ساختار زمان و فضا، همچنان در محور داستان باقی مانده و به ایجاد فضایی مرموز‌تر چه در داستان، چه فضاسازی و گیم‌پلی، کمک شایانی کرده است.

از نظر شیوه روایت و انتخابات، بازی همچنان امکان گزینش دیالوگ‌ها و راه‌های مختلف را به بازیکن می‌دهد، اما این انتخاب‌ها در اغلب موارد تاثیر کم یا صرفا اثری ظاهری و کوتاه مدت دارند. برخلاف نسخه اول که گاهی انتخاب‌ها پایان‌بندی‌های متفاوت ایجاد می‌کردند، در این نسخه، تاثیرات تصمیمات کمتر به چشم می‌آید و بیشتر در دیالوگ‌های جانبی یا جملات کوتاه بعدی بروز می‌کند.

در نهایت، داستان Chernobylite 2 بیش از آن‌که روایت‌گر ماجرایی دربرگیرنده و جذاب باشد، مثل مجموعه‌ای از ایده‌های پراکنده و نیمه‌کاره عمل می‌کند که در کنار هم قرار گرفته‌اند، بدون اینکه به شکل منسجم و تاثیرگذار ترکیب شوند. این ضعف در ساختار روایی، ضربه بزرگی به پتانسیل بالای بازی زده است.

عمق ظاهری، تکرار در باطن

گیم‌پلی در بازی Chernobylite 2 گسترده‌تر از نسخه قبلی طراحی شده، اما گسترده بودن لزوما به معنای عمیق بودن نیست. ساختار کلی بازی همچنان بر سه محور اصلی بنا شده است: بقا (Survival)، کاوش (Exploration) و مدیریت منابع و گروه. اما این عناصر، با وجود ظاهری جذاب و پر جزئیات، به‌مرور زمان دچار فرسودگی و تکرار می‌شوند.

بخش بقا شامل جمع‌آوری منابع، مدیریت گرسنگی و خستگی، و مواجهه با شرایط محیطی خاص مثل طوفان‌های رادیواکتیو است. در ظاهر، سیستم‌ها پیچیده و متنوع‌اند، اما خیلی زود تبدیل به یک کار روتین و یکنواخت می‌شوند: از پایگاه بیرون می‌روید، منابع جمع می‌کنید، گاه‌گداری با دشمن درگیر می‌شوید و برمی‌گردید. چرخه‌ای که بعد از ۵-۶ ماموریت کاملا قابل پیش‌بینی و طاقت‌فرسا می‌گردد.

مبارزات، نسبت به نسخه اول، از نظر فنی بهبود یافته‌اند. گان‌پلی بازی روان‌تر است، انیمیشن‌های اسلحه‌ها بهتر شده‌اند و نشانه‌گیری دقیق‌تر شده است. اما مشکل اصلی در طراحی دشمنان و هوش مصنوعی آن‌ها است. دشمنان اغلب واکنش‌هایی بسیار ساده و قابل پیش‌بینی دارند. کافی‌ست پشت مانعی پنهان شوید یا از فاصله دور تیراندازی کنید تا به راحتی نابود شوند. حملات آن‌ها عمدتا از الگویی بسیار ساده پیروی می‌کند و با استفاده از ساده‌ترین مهارت‌های سلاح‌ها قابل مقابله است. حتی دشمنان جهش‌یافته هم رفتارهای ساده‌ای دارند و بیشتر نقش مانع‌های موقتی را بازی می‌کنند تا تهدید‌اتی واقعی.

در حال حاظر، سه کلاس کلی برای استفاده در مبارزات وجود دارند. کلاس اول، بر مبارزات تن به تن با سلاح‌های گرم تمرکز دارد، کلاس بعدی، امکان استفاده از سلاح‌های سرد برای مقابله با دمشنان را فراهم می‌سازد و در نهایت، امکان استفاده از قدرت‌های جادویی مانند یخ و آتش نیز وجود دارد.

مکانیزم مخفی‌کاری نیز همچنان بخشی از گیم‌پلی است، اما با طراحی نه‌چندان هوشمندانه مناطق و مسیرها، به ویژه در طول مراحل اصلی و واکنش کند یا گاهی کاملا غیرمنطقی دشمنان، این بخش نیز از هیجان خالی می‌شود. در نهایت مخفی‌کاری به یکی از المان‌های بلااستفاده در این عنوان بدل می‌گردد.

سیستم ساخت و ساز پایگاه که در نسخه قبل جذاب و کاربردی بود، این‌بار با جذابیت ظاهری بیشتری حضور دارد و گرچه گسترده‌تر، اما تا حدی طاقت‌فرسا شده است. نیاز به جمع‌آوری حجم زیادی از منابع برای ارتقا حتی ساده‌ترین تجهیزات باعث می‌شود فرآیند ارتقا حوصله‌ سر‌بر شود و تکرار ماموریت‌های مشابه برای جمع‌آوری منابع خسته‌کننده گردد.

در مجموع، Chernobylite 2 تلاش دارد با جهانی بسیار وسیع‌تر و افزودن جزئیات و المان‌های جدید به گیم‌پلی، آن را عمیق‌تر جلوه دهد، اما عدم تعادل میان عناصر، هوش مصنوعی ضعیف، تکرار ماموریت‌ها و سیستم ارتقا نه چندان جالب، باعث شده‌اند تا تجربه بازی بیشتر فرسایشی باشد تا لذت‌بخش.

چشم‌نواز اما خسته از تکرار

از منظر گرافیکی، بازی همچنان نقطه قوت خود را حفظ کرده است. استفاده از اسکن سه‌بعدی واقعی از مناطق اطراف نیروگاه چرنوبیل جلوه‌ای بسیار طبیعی و واقع‌گرایانه به محیط داده است. جزییات بافت‌ها، نورپردازی‌های محیطی و افکت‌های آب‌وهوایی بسیار چشم‌نوازند. پشت و گذار زیر آسمان شب زیبای چرنوبیل، تجربه‌ای عالی را رقم می‌زند.

اما در طراحی هنری و تنوع محیط‌ها ضعف‌هایی وجود دارد. مناطق مختلف با وجود زیبایی گرافیکی، از لحاظ استایل هنری، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. رنگ‌بندی‌ها اغلب تیره، خاکستری و سبز هستند و حس مرموزی ایجاد می‌کنند؛ اما بعد از چند ساعت کاوش در محیط، حس “دیده‌شدن همه چیز” به بازیکن منتقل می‌شود. دشمنان نیز طراحی تکراری و تنوع بصری هستند. حتی موجودات جهش‌یافته، با اینکه باید عامل ترس و شگفتی باشند، اغلب شبیه یکدیگر هستند و تفاوت محسوسی میان‌شان دیده نمی‌شود.

اصلی‌ترین مشکل نسخه دسترسی زود هنگام بازی Chernobylite 2، در زمینه عملکرد اجرایی بازی است. گرچه سیستم مورد نیاز این عنوان چندان بالا نیست، اما حتی روی سیستم‌های نسبتا قدرتمند‌تر، بازی از فریم‌ریت‌های بسیار ناپایداری بهره‌مند است. نرخ‌فریم فاجعه‌بار بازی، حتی در پایین‌ترین تنظیمات‌ گرافیکی، در اغلب اوقات، غیر قابل تحمل است. کوچکترین حرکت سریع در دوربین بازی، افت فریم‌های شدیدی را به همراه دارد و این مشکل در مبارزات، به اوج خود می‌رسد. از طرفی باگ‌های فنی و گرافیکی بیش از حد، می‌توانند به تجربه بازیکن لطمه بزنند. گرچه باید در نظر داشت که در حال حاظر این عنوان در حالت Early Access به سر می‌برد و مشکلاتی از این قبیل، در آینده برطرف خواهند شد.

زیبایی در دل فاجعه

موسیقی در Chernobylite 2 مثل نسخه اول، از نقاط قوت بزرگ آن است. آهنگ‌ساز بازی توانسته با استفاده از تم‌های مینیمالیستی، مرموز و به طور کلی استفاده از سبک Ambient، فضایی اتمسفریک و دربرگیرنده خلق کند که کاملا با محیط پساآخرالزمانی چرنوبیل هماهنگ است.

اما در زمینه صداگذاری شخصیت‌ها، ضعف‌های شدیدی مشهود است. این عنوان از صداپیشگان مختلفی استفاده کرده که کیفیت اجراهای آن‌ها بسیار متفاوت است. برخی شخصیت‌ها حس واقعی و تأثیرگذار دارند، اما برخی دیگر، حتی شخصیت اصلی، در برخی لحظات بسیار سرد صحبت می‌کنند. اما ایرادات در زمینه ‌صداگذاری، به اینجا ختم نمی‌شوند. حجم زیادی از دیالوگ‌های بازی با استفاده از هوش مصنوعی ساخته شده‌اند و به لحاظ کیفی فاجعه‌بار هستند. این موضوع با برانگیخته شدن خشم بازیکنان در پلتفرم استیم نیز همراه بود. گرچه تیم توسعه دهنده اطمینان حاصل کرده که این دیالوگ‌های ساخته شده توسط هوش‌مصنوعی، صرفا موقتی بوده و در آینده جایگزین خواهند شد.

طراحی صدای محیطی نیز عملکرد خوبی دارد. صدای وزش باد میان درختان، صداهای خفیف رادیواکتیو، پارازیت‌های سیستم‌های صوتی، همه در ایجاد فضایی مخوف موثرند. اما باز هم در افکت‌های صوتی مبارزات، مخصوصا صدای اسلحه‌ها، ضعف وجود دارد. صدای اسلحه‌ها و واقع‌گرایانه نیست و از جذابیت استفاده از آن‌ها می‌کاهد. همراه شدن این ضعف با باگ‌های صوتی متعدد نیز، وضعیت را بدتر می‌کند.

عبور از تاریکی – آینده عنوان Chernobylite 2 چگونه خواهد بود؟

در حال حاظر این اثر وضعیت چندان مطلوبی ندارد، داستان ناتمام، دنیای کم محتوا، مشکلات شدید فنی و باگ‌های متعدد، از دلایل این وضعیت نه چندان جالب به شمار می‌روند. باید در نظر داشت که در حال حاظر، این عنوان در مرحله دسترسی زودهنگام به سر می‌برد و کمبود محتوا و مشکلاتی از این قبیل، تا حد زیادی عادی هستند. سازندگان این اثر، با ارائه یک نقشه‌راه وسیع، از آینده این عنوان خبر داده‌اند. با توجه به این نقشه‌راه، اثر Chernobylite 2: Exclusion Zone، در ماه‌های آتی و تا عرضه نسخه کامل بازی در اواخر سال ۲۰۲۵، چندین به‌روز‌رسانی بزرگ دریافت خواهد کرد. در طی این آپدیت‌ها، محتوای زیادی از جمله مناطق جدید، مراحل داستانی متعدد، باس‌های جدید و آیتم‌های متنوع، به این عنوان افزوده خواهند شد. ضمن عرضه محتوای تازه، بهبود‌های فنی و بهینه‌سازی نیز از برنامه‌های سازندگان در نقشه‌راه طولانی Chernobylite 2 به شمار می‌رود. در نهایت، می‌توان اطمینان داشت که تا عرضه کامل، این عنوان با گذر از این مسیر نسبتا طولانی، به اثری بدل خواهد گشت که بازیکنان انتظارش را داشتند. امید است در نهایت و با عرضه نسخه کامل، این اثر به پتانسیل واقعی خود دست یابد.

نگاهی به نقشه راه بازی Chernobylite 2: Exclusion Zone