سری بازی‌های Patapon از همان ابتدای عرضه خود با جسارتی مثال زدنی و ترکیب سبک‌های ریتمیک و استراتژی توانست جایگاه خود را در بین گیمرها پیدا کند. این مجموعه که برای اولین بار در سال (2007) وارد بازار شد و بعد از مدتی با بازنشسته شدن پلتفرم اصلی آن یعنی کنسول PSP، در سکوت فرو رفت. اکنون پس از 14 سال بار دیگر این بازی به صورت ارتقاء یافته و با نام Patapon 1 + 2 Replay برای پلتفرم‌های بیشتری عرضه شده تا یادآور نوای خوش موسیقی باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی این بازی بپردازیم و ببینیم که توسعه دهندگان چه ویژگی‌ها و امکاناتی را برای ما در نظر گرفتند. با ما در کریتیک‌لنز همراه باشید.

این نقد و بررسی بر اساس نسخه‌ مخصوص منتقدین، و پس از 30 ساعت تجربه‌ بازی در پلتفرم PC انجام شده است.

«ضرب آهنگ زندگی»

مجموعه بازی‌های Patapon شامل سه نسخه اصلی است که طی سال‌های 2007 الی 2011 با همکاری استدیو ژاپن و استدیو Pyramid توسعه و توسط سونی برای کنسول PSP منتشر شدند؛‌ البته پیش از این یک بار در سال 2017 نسخه اول این مجموعه برای کنسول PS4 به صورت ارتقاء یافته (ریمستر) منتشر شد اما بار دیگر دو نسخه ابتدایی این مجموعه توسط SAS Co., LTD ریمستر و توسط Bandai Namco برای پلتفرم‌های PS5، PC و Nintendo Switch منتشر شده است. اساس و سبک اصلی بازی به صورت ریتمیک پیاده شده است اما آنچه که این بازی را متمایز کرده ترکیب این سبک با سبک استراتژیک در کنار مکانیزم‌‌های گیم‌پلی متفاوت است که در نتیجه شاهد عنوانی به یادماندنی هستیم.

خدایی از جنس موسیقی

داستان بازی با معرفی اهالی قبیله آلمیتی (Alimighty)، یعنی پاتاپون‌ها (Patapon)، آغاز می‌شود. قبیله‌ای باستانی که به دنبال رسیدن به سرزمین افسانه‌ای Earthend هستند. در این مسیر پرخطر خدای پاتاپون‌ها که صاحب طبل‌های مقدس است آن‌ها را همراهی کرده و از طریق نواختن ریتم‌های خاص انرژی کافی برای طی کردن مسیر و مبارزه با دشمنان را می‌دهد. در این عنوان، بازیکن در نقش این خدای عجیب قرار گرفته و با ضرب آهنگ‌های این طبل‌‌های مقدس پاتاپون‌ها را کنترل می‌کند. البته که بدون شک بخش مهمی از جذابیت این بازی همین پاتاپون‌های کوچک و جذاب هستند که با طراحی گرد و ساده خود، سادگی یا به عبارت دیگر مینیمال بودن بازی را بیش از بیش به رخ مخاطب می‌کشد. پاتاپون‌ها در واقع به عشق ریتم و موسیقی زنده هستند و با هر ریتم مشخصی که می‌شوند هیجان زده‌تر شده و اراده محکم‌تری برای پشت سر گذاشتن چالش‌های پیش‌رو پیدا می‌کنند. داستان بازی بسیار ساده به نظر می‌رسد که البته غیر از این هم نیست اما در روند همین داستان ساده هم شاهد به تصویر کشیدن اساطیر، چالش‌ها و باورهای قبلیه‌ای، اهمیت عظم راسخ و مفاهیم از این دست هستیم. شاید شروع و پایان داستان آنگونه که باید هیجان انگیز نباشد اما درک و لمس این مفاهیم بزرگ در کنار اجزای گیم‌پلی جذاب این بازی می‌تواند این آن را برای هر کسی به یادماندنی کند.

فرماندهی با طبل

هسته اصلی گیم‌پلی Patapon 1 + 2 Replay (شامل هر دو نسخه) بر اساس ریتم بنا نهاده شده است؛ بازی شامل چهار ساز که با نام‌های پاتا (Pata)، پون (Pon)، چاکا (Chaka) و دون (Don) شناخته می‌شوند است؛ هر یک از این سازها از طریق یک دکمه جهت‌دار نواخته می‌شود. بازیکن بر اساس الگوهای مشخص چهار ضربی، باید این سازها را استفاده کند؛ به عنوان مثال پاتا پاتا پاتا پون به عنوان فرمان حرکت رو به جلو است. باید توجه داشت که حفظ فاصله ضرب آهنگ‌ها در این بازی بسیار مهم و ضروری است و اگر کوچکترین ناهماهنگی در روند ضرب‌ها ایجاد شود پاتاپون‌ها توانایی انجام فعالیت مد نظر را نداشته و حتی اقدام به اعتراض هم می‌کنند. در مقابل با حفظ این ضرب آهنگ‌ها وارد حالت Combo (حالتی که در هر نوبت حرکات بدون اشتباه انجام می‌شود) شده و سپس در صورت تداوم حالت Combo وارد حالت Fever می‌شوند که والاترین حالت تسلط بر موسیقی است و این باعث افزایش عملکرد و کارایی واحدها می‌شود. نکته‌ای که وجود دارد این بازی در واقع بر اساس ویژگی‌های کنسول PSP طراحی شده و در نسخه ریمستر شاهد وجود مشکلاتی در حفظ ریتم‌ها هستیم که دلیل آن هم تأخیر در شناسایی و پردازش ضربه کلیدها است؛ این موضوع در نسخه PC که تجربه مبنا برای این بررسی است بارها و بارها اتفاق افتاده و گزارشات متعددی هم برای کنسول Switch ذکر شده است. اوضاع زمانی بحرانی می‌شود که در برخی مراحل برای پیشبرد مرحله نیاز به فعال سازی حالت Fever وجود دارد و این مشکل که عملا خارج از کنترل است باعث خواهد شد تا بارها و بارها نیاز به تلاش برای رسیدن به این حالت داشته باشیم. حال باید دید که توسعه دهندگان در آینده این مشکل را از طریق به روزرسانی‌ها حل خواهند کرد یا خیر؛ اما به طور کلی حتی با وجود مشکل ذکر شده، این ساز و کار به حد کافی برای بازیکنان جذاب خواهد بود که آن را نادیده گرفته و به ادامه بازی بپردازند. البته ناگفته نماند که اوضاع در نسخه دوم بازی کمی بهتر است و اغلب این مشکلات در نسخه اول بازی دیده می‌شود.

اما ایده‌های جذاب Patapon به همین موضوع ختم نمی‌شود؛ یکی از موارد مهمی که در طول بازی باید در نظر گرفته شود، جنگجوها هستند. پیش از آغاز هر مرحله شما می‌توانید ترکیب جنگجوهای خود را از میان کلاس‌های متعدد حاضر در بازی نظیر Tatepon (شمشیرزن‌ها)، Yumipon (تیراندازها)، Yaripon (نیزه دارها) یا کلاس‌های جانبی نظیر Kibapon (سوارکارها) و Megaon (موسیقی‌دان‌ها) چیده و حتی سلاح‌های آن‌ها نظیر شمشیر، کلاه‌خود، سپر و غیره را ارتقاء داده یا شخصی سازی کنید. گاهی اوقات نیاز است مراحل را چندین بار تجربه کرده تا به بهترین چیدمان برسید؛ یا حتی به مراحل قبلی بازگشته و منابع کافی برای ساخت جنگجوهای جدید را داشته باشید تا در مرحله اصلی پیش رو توانایی مقابله با دشمنان را داشته باشید. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که برای رسیدن به این موارد تنها راه ممکن، کسب تجربه در بازی است و خبری از راهنمایی نیست و همین موضوع چالش بازی را دو چندان خواهد کرد. تنوع دشمنان در طول بازی خوب است و شاهد حضور باس فایت‌های مختلف با سطوح سختی مختلف هم در بازی هستیم و حتی گاهی با تکرار مراحل ممکن است با باس فایت جدیدی مواجه شویم که این موضوع دقیقا نیاز به تکرار مراحل را توجیه می‌کند. به طور کلی چالش‌ها و نیاز به تکرار مراحل باعث شده تا روند طولانی بازی به مراتب طولانی‌تر هم شود؛ اما این موضوع با وجود مکانیزم‌های جذاب در بازی برای اغلب بازیکنان چندان به چشم نیامده و ناخوداگاه خود را ساعت‌ها غرق در دنیای پاتاپون‌ها خواهد یافت. در نسخه دوم بازی هم شاهد گستردگی به مراتب بیشتر هستیم و مواردی از جمله قهرمان‌ها (Hero Units)، مراحل جانبی متنوع، آیتم‌های ویژه، امکان ترکیب آیتم‌ها برای ساخت تجهیزات ویژه عمق استراتژیک را به مراتب افزایش داده و تکرار مراحل را برای مخاطب آسان‌تر خواهد کرد. با توجه به میزان محتوای ارائه شده در کنار جذابیت‌های بازی و همچنین برچسب قیمتی 30 دلاری آن باعث شده تا عنوان Patapon 1 + 2 Replay یک بازی ارزشمند محسوب شود.

ساده و نوستالژیک

بازی Patapon 1 + 2 Replay با ارائه یک گرافیک دو بعدی معمولی، سادگی را به اوج خود رسانده است؛ اما در عین حال طراحی محیط‌ها و پاتاپون‌ها جزئیات جالب توجهی به همراه دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به طراحی سیاه و سفید شخصیت‌ها که یادآور زندگی‌های ساده قبیله‌ای است یا حضور در محیط‌های رنگارنگ طبیعی نظیر جنگل، بیابان، کوهستان و غیره علاوه بر تأکید بر همین موضوع، فضاسازی شادی را هم به همراه داشته است. البته این سادگی گرافیکی و در نتیجه سبکی پردازشی مزیتی دیگری هم همراه خود دارد و آن هم امکان اجرای بازی بر روی طیف وسیعی از سیستم‌های کامپیوتری است. در این نسخه که ریمستری بر نسخه‌های اول و دوم این مجموعه است شاهد پشتیبانی از رزولشن‌های سطح بالا نظیر 4K، بهبود انیمیشن‌ها و طبیعی‌تر شدن رنگ‌ها هستیم اما در عین حال با توجه به طراحی‌های بازی در سال 2007 و همچنین مبنا بودن کنسول PSP موارد متعددی هم در جزئیات بصری هستند که نسبت به بازی‌های به روز حرف زیادی برای گفتن ندارند که شاید مهم‌ترین آن‌ها رابط کاربری بازی است که عملا در برابر ساده‌ترین بازی‌های روز هم یک رابط کاربری منسوخ محسوب شده و گاهی تجربه نامناسبی را برای مخاطب ایجاد می‌کند. همچنین یکی دیگر از مشکلاتی که در بازی خودنمایی می‌کند قفل بودن نرخ فریم بازی در حالت 60 فریم بر ثانیه است. هر چند این مقدار برای تجربه یک بازی روان کافی است اما با توجه به قدرت پردازشی بالای سیستم‌های امروزی و همچنین پشتیبانی نمایشگرهای از نرخ به روزرسانی بالا این موضوع کمی نامعقول به نظر می‌رسد.

موسیقی، جریان زندگی در پاتاپون

بخش موسیقی و صداگذاری بدون شک ستون فقرات تجربه‌ی Patapon است. هر ضربه‌ی طبل، هر آواز قبیله‌ای و حتی صدای واحدهای پتاپون با هم ترکیب می‌شوند تا تجربه‌ای احساسی را خلق کنند. صداهای بامزه‌ شخصیت‌ها در پاسخ به فرامین اجرایی مانند پون، پون، پاتا، پون در طول بازی در ذهن شما حک می‌شوند و احتمالا در طول شبانه روز در ذهن شما بازپخش خواهند شد. در کنار این نجواهاهای جذاب، موسیقی انتخاب شده برای هر مرحله متناسب با اوضاع و احوال و شرایط بازی در نظر گرفته شده است و بدون شک همخوانی کامل با ضرب آهنگ‌های اجرایی مخاطب دارد.
البته ناگفته نماند که با وجود اینکه کیفیت صوتی موسیقی‌های استفاده شده در این بازی همانند سایر بخش‌ها ارتقاء پیدا کردند اما همچنان می‌توان قدیمی بودن و کیفیت به نسبت پایین‌تر این موسیقی‌ها را نسبت به بازی‌های روز به وضوح تشخیص داد و این موضوع در برخی مراحل از شدت بیشتری برخوردار است.